DPOG

Therapeutic Drug Monitoring (TDM) is een belangrijk speerpunt van de DPOG.

De DPOG heeft als doelstelling het uitvoeren van retrospectieve of prospectieve klinisch farmacologische studies in de oncologie waarbij het geneesmiddel centraal staat (klinische farmacologie). Hierbij gaat het voornamelijk om studies die als doel hebben elke patiënt de juiste dosis te kunnen geven. Met TDM worden geneesmiddelspiegels in het bloed gemeten. TDM van orale antikanker middelen, zoals tyrosinekinaseremmers (TKI’s), is een belangrijk speerpunt van de DPOG.

Waarom voeren we TDM uit?

We voeren TDM uit om te monitoren of het geneesmiddel dat door de arts is voorgeschreven, de gewenste blootstelling in het bloed geeft.

TDM is met name zinvol bij geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte. Het gaat hierbij dan om middelen die snel bijwerkingen geven wanneer ze te hoog gedoseerd zijn en minder effectief zijn als ze te laag gedoseerd worden. Bij deze middelen luistert de dosering dus heel nauw. Door middel van TDM willen we ervoor zorgen dat patiënten de juiste dosis krijgen, zodat ze een effectieve behandeling krijgen met zo min mogelijk bijwerkingen.

Uit klinisch onderzoek (Houk et al 2010) met sunitinib onder mRCC patiënten bijvoorbeeld, is gebleken dat een adequate AUC leidt tot een verbeterde tijd tot progressie en totale overleving.

Een ander argument voor het gebruik van TDM, bij bijvoorbeeld tyrosinekinaseremmers (TKI’s), is het feit dat er een grote variabiliteit bestaat in blootstelling tussen patiënten onderling en binnen dezelfde patiënt. Uit de studies van Lankheet et al in 2014 en in 2017 blijkt namelijk dat 25-50% van de patiënten is ondergedoseerd terwijl >15% van de patiënten wordt overgedoseerd. Desondanks krijgen patiënten op dit moment bijna allemaal dezelfde standaard dosering.

Hoe voeren we TDM uit?

De afnames

Tijdens afnames worden bij voorkeur dalspiegels bepaald. Dit betekent dat het bloed wordt afgenomen vlak voor de volgende gift/inname.

Voorbeeld:

• tweemaal daags sorafenib (’s avonds en ’s ochtends): dalspiegel betekent inname ’s ochtends overslaan en de medicatie direct na bloedprikken innemen.

• eenmaal daags sunitinib (’s ochtends): ’s ochtends de inname overslaan. Bloedprikken en direct daarna medicatie innemen.

• eenmaad aags sunitinib (’s avonds): ’s avonds de medicatie gewoon innemen. Volgende dag bloed afnemen.

Het tijdstip van bloedafname en van de laatste inname van de medicatie moet te allen tijde genoteerd worden!

Essentieel is dat de afname plaatsvindt na Tmax. Deze is voor alle middelen te vinden in het Farmacotherapeutisch Kompas.

De buizen

Voor elke bepaling heeft een laboratorium een bepaalde buis waaruit de concentratie bepaald kan worden. Indien u niet weet welke buis u dient te gebruiken, kunt u dit vinden op het lab-aanvraagformulier of door contact op te nemen met het betreffende laboratorium.

Hoe vraag ik TDM voor een patiënt aan?

Voor het uitvoeren van Therapeutic Drug Monitoring bij een patiënt die een TKI gebruikt, gaat u als volgt te werk:

1. De behandelaar vraagt via het EPD een bloedafname voor de betreffende TKI aan.

2. Op de prikpoli wordt 3 ml bloed afgenomen. Het labformulier van het DPOG-laboratorium van

keuze dient te worden gebruikt (hieronder te downloaden).

3. De buis gaat met het labformulier en informatie over dosis en tijdstip van de laatste inname naar het apotheek-laboratorium.

4. Het apotheek-laboratorium stuurt de buis en labformulier met gewone post naar het DPOG-laboratorium van keuze.

5. Binnen 2 weken stuurt het DPOG-laboratorium de uitslag en een advies naar het apotheek laboratorium.

In het onderstaande overzicht kunt u vinden in welk centrum welke bepaling wordt uitgevoerd. Voor meer informatie over de bepaling kunt u contact opnemen met het betreffende centrum.

Aanvraag formulieren

Hieronder zijn de aanvraagformulieren voor de spiegelbepalingen te downloaden. Kies het formulier van het centrum waar u TDM wilt laten uitvoeren.

Waaruit bestaat de rapportage en het advies?

De uitslag die u ontvangt na een bepaling, bestaat uit de gemeten concentratie van het betreffende geneesmiddel. Tevens wordt er een advies gegeven over de huidige dosering en eventuele aanpassingen in de dosering. Dit advies wordt altijd door een ziekenhuisapotheker gegeven.

DPOG TDM protocol

TDM monografie:

U kunt hier klikken voor monografieën over TDM .

Wat zijn de kosten?

De kosten van een bepaling kunnen verschillen per medicament en centrum. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met het betreffende laboratorium.

Contactgegevens laboratoria

Antoni van Leeuwenhoek: 020 – 512 44 77

Erasmus MC: 010 – 703 36 72

Radboud UMC: 024 – 361 41 63

LUMC: 071 – 526 39 75

UMC Groningen: 050 - 361 40 81